Cách sử dụng cốt toái bổ (tắc kè đá) để bồi bổ thận và chữa chấn thương

Cốt toái bổ (tắc kè đá) là một loại thảo dược có tác dụng bổ thận, làm liền xương, giảm đau và an thần. Bài viết này sẽ giới thiệu về nguồn gốc, thành phần, cách dùng và lưu ý khi sử dụng cốt toái bổ.

Giới thiệu về cốt toái bổ

Cốt toái bổ là tên gọi thông dụng của cây bổ cốt toái, một loại dương xỉ mọc hoang trên núi đá, trên cây hay dọc suối ở vùng rừng núi Việt Nam, Lào và Trung Quốc. Cây còn có nhiều tên khác như co tạng tó, co ìn tó, cây tổ phượng, cây tổ rồng, tổ diều, tắc kè đá. Tên khoa học của cây là Drynaria fortunei J. Sm. (Polypodium fortunei O. Kuntze), thuộc họ Dương xĩ (Polypodiaceae).

Cốt toái bổ được dùng làm thuốc là thân rễ phơi khô của cây. Thân rễ có màu nâu đỏ, hình tròn, dày, bề mặt có nhiều lông tơ và lá khô. Thân rễ có vị đắng, tính ôn, không độc, vào hai kinh can và thận. Theo sách Dược tính bản thảo, cốt toái bổ có tác dụng làm liền những xương bị dập nát, gãy. Tên cốt toái bổ có nghĩa là đặt vào thì làm liền lại, vì vị thuốc có tác dụng nối liền gân cốt.

Thành phần hoá học và tác dụng của cốt toái bổ

Theo nghiên cứu, trong cốt toái bổ có chứa hesperidin, một loại flavonoid có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm và bảo vệ mạch máu. Ngoài ra, cốt toái bổ còn có hàm lượng tinh bột cao, khoảng 25-35%.

Cốt toái bổ có nhiều tác dụng theo dược lý hiện đại, như sau:

• Tăng cường sự hấp thu canxi của xương, nâng cao lượng phospho và canxi trong máu, giúp cho chóng liền xương.
• Giảm đau và an thần, có tác dụng chống co giật và bảo vệ não.
• Phòng ngừa và làm giảm lipid máu cao, ngăn ngừa xơ mỡ mạch và bệnh tim mạch.
• Kích thích tiêu hóa, chống tiêu chảy, chống viêm loét dạ dày và ruột.
• Bổ thận, điều trị chứng ù tai, tiêu chảy do thận hư.

Cách dùng và liều lượng của cốt toái bổ

Cốt toái bổ có thể dùng uống trong hay đắp ngoài, tùy theo mục đích và tình trạng bệnh. Có thể dùng dưới dạng thuốc sắc, ngâm rượu, hoặc giã đắp lên vết thương.

• Dùng uống trong: Liều dùng hàng ngày là 6-12g, sắc nước uống hoặc ngâm rượu uống. Có thể phối hợp với các vị thuốc khác để tăng hiệu quả điều trị. Ví dụ: Cốt toái bổ 12g, đương quy 12g, bạch truật 12g, sắc nước uống, dùng để bổ thận, trị ù tai, tiêu chảy do thận hư.
• Dùng đắp ngoài: Không có liều lượng cụ thể, tùy theo kích thước vết thương. Có thể dùng cốt toái bổ tươi hoặc khô, giã nhỏ, rắc nước rồi gói vào lá nướng mềm, đắp lên các vết đau, bong gân, tụ máu, dập xương. Thay thuốc bó nhiều lần trong ngày. Nếu không đủ cốt toái bổ, có thể chỉ lấy bã thuốc ra, rắc nước rồi lại băng lại. Thường chỉ sau 3-7 ngày là bệnh nhân đỡ và ra viện.

Một số bài thuốc hỗ trợ trị Yếu Sinh Lý thận hư: 

Cốt toái bổ là một vị thuốc an toàn, không gây độc hại nếu dùng đúng cách và liều lượng. Tuy nhiên, cần lưu ý một số điểm sau khi sử dụng cốt toái bổ:

• Không dùng cốt toái bổ cho những người âm hư, huyết hư, có biểu hiện như mệt mỏi, chóng mặt, nhợt nhạt, da xanh xao, chảy máu dễ dàng.
• Không dùng cốt toái bổ cho những người bị nhiễm trùng, viêm nhiễm, sốt cao, mụn nhọt, áp xe, vì cốt toái bổ có tính ôn, có thể làm bùng phát bệnh.
• Không dùng cốt toái bổ cho những người bị dị ứng với dương xỉ hoặc các thành phần của cốt toái bổ, có thể gây phản ứng phụ như ngứa, nổi mẩn, phù nề, khó thở.
• Không dùng cốt toái bổ đồng thời với các thuốc kháng sinh, kháng viêm, kháng đông, vì có thể gây tương tác thuốc, làm giảm hiệu quả điều trị hoặc tăng nguy cơ xuất huyết.
• Không dùng cốt toái bổ quá liều hoặc quá lâu, vì có thể gây nhiễm độc gan, thận, làm tăng huyết áp, gây loạn thị, đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy.

VIDEO