Sơn thù du – Bài thuốc quý cho người bị thận hư

Giới thiệu

Sơn thù du là tên gọi của quả phơi khô của cây sơn thù, còn có các tên khác như sơn thù, thù nhục, táo bì. Cây có tên khoa học là Cornus Officinalis, thuộc họ sơn thù.

Phân bố và thu hái

Cây sơn thù là một loài cây có nguồn gốc từ Trung Quốc, hiện nay chưa được trồng ở Việt Nam. Tất cả nguồn cây thuốc đều được nhập khẩu từ Trung Quốc.

Cây sơn thù có quả là bộ phận dùng làm thuốc, do đó còn được gọi là sơn thù du.

Cây thu hái quả vào tháng 10 hàng năm. Người ta hái quả sơn thù sau đó phơi khô và tách bỏ hạt rồi tiếp tục phơi khô làm thuốc.

Thành phần hoá học

Theo các nghiên cứu, quả sơn thù du chứa các chất hoá học sau: Saponozit 13%, các axit hữu cơ, glocozit (cocnin). Trong lá sơn thù có các vitamin: C và E.

Đặc điểm hình thái

Cây sơn thù là một loài cây thân gỗ, cao khoảng 5 – 10m, có vỏ màu nâu đỏ. Lá mọc so le, hình trứng, mép lá có răng cưa. Hoa màu trắng, nở vào mùa xuân. Quả hình trứng, màu đỏ, chứa nhiều hạt màu đen.

Tính vị và công dụng

Cây sơn thù có vị chua, sáp, tính hơi ôn, vào hai kinh can và thận. Cây là một vị thuốc bổ, được dùng nhiều trong y học cổ truyền. Cụ thể, cây sơn thù có các công dụng sau:

• Ôn bổ can thận, sáp tính, chỉ hàn, (giúp tinh khí ổn định, ít ra mồ hôi) thường dùng điều trị: Di tinh, tiểu tiện ra tinh dịch, tiểu tiện nhiều lần, kinh nguyệt không đều, đổ mồ hôi trộm.
• Điều trị thận hư, ù tai ở người cao tuổi
• Điều trị chứng di tinh, mộng tinh
• Điều trị chứng: Tiểu tiện ra tinh dịch
• Điều trị bệnh tiểu gắt, tiểu tiện nhiều lần trong ngày.
• Điều trị chứng đau xương óc (ở đầu)
• Điều trị bệnh kinh nguyệt không đều ở phụ nữ.
• Rễ và hoa sơn thù có tác dụng kháng sinh: Đặc biệt là với nhóm bệnh thương hàn và lỵ.

Cách dùng và liều lượng

Cây sơn thù có thể dùng dưới dạng bột, sắc, nấu hoặc nhai. Tùy theo bệnh mà có cách dùng khác nhau:

• Chữa thận hư, tiểu đêm, tiểu nhiều lần: (Có tên Lục vị địa hoàng hoàn) Gồm các vị: Thục địa 300g, sơn thù150g, hoài sơn 150g, đan bì 10g, bạch linh 10g, trạch tả 10g. đem nghiền bột hoàn tán, ngày uống 8-12g viên hoàn. Bài thuốc có tác dụng bổ can thận, điều trị thận âm hư, tinh tinh, liệt dương, ù tai (Đặc biệt là những người bắt đầu bước sang tuổi già).
• Chữa thận hư: Sơn thù, Thạch xương bồ, Địa hoàng, Cam cúc hoa, Hoàng bá, Ngũ vị tử lượng bằng nhau 6g, sắc uống hàng ngày hay ngâm rượu uống, uống 15 ngày, nghỉ 10 ngày rồi uống tiếp 3 – 5 lần.
• Chữa kinh nguyệt không đều: Sơn thù nhục, Thục địa đều 15g, Đương quy, Bạch thược đều 12g, sắc uống.
• Chữa đau xương óc: Đông y quan niệm óc là bể chứa tủy, tủy có đầy thì mới khỏi đau. Do vậy cần bổ tủy. Bài thuốc gồm các vị: Sơn thù du, sữa người, xa uyển, bạch tật lê, thục địa hoàng, nhân sâm, mạch môn, ngưu tất, cam cúc hoa (Mỗi vị 4gram) sắc uống liên tục trong 20 ngày.

Lưu ý khi dùng

Khi mua thuốc, cần phải phân biệt rõ ràng với táo ta khô, (Nhiều nơi bán táo khô chua nhưng lại nói là sơn thù du) Hai loài này hoàn toàn khác nhau về tác dụng điều trị bệnh. Táo ta khô có màu nâu vàng hoặc nâu đen, vỏ mỏng (Sơn thù du có màu đỏ, vỏ dầy hơn). Cũng cần chú ý đến các vị có tính vị giống sơn thù du, nên mua ở những địa chỉ uy tín.