Cây sài đất – Loài cỏ dại có nhiều công dụng trong y học

Cây sài đất là một loài cây thân thảo, mọc sát đất, có hoa màu vàng tươi. Cây sài đất còn được gọi là cây húng trám, cây ngổ núi, cúc giáp, cúc nháp, cây cúc dại, hoa múc. Tên khoa học của cây là Wedelia calendulacea (L.), thuộc họ cúc. Cây sài đất là một loài cây phổ biến ở Việt Nam, mọc hoang dại khắp nơi, ven đường, bờ suối, đồng ruộng. Cây cũng được trồng làm cảnh ở một số nơi như trường học, công viên, cơ quan công sở. Cây sài đất không chỉ là một loài cây đẹp, mà còn có nhiều công dụng trong y học, được dùng để chữa nhiều bệnh khác nhau.

Bộ phận dùng và cách chế biến

Cây sài đất có thể dùng toàn cây, gồm lá, thân và rễ. Cây thường được dùng tươi, giã nát hoặc đun nước. Nếu không có điều kiện dùng tươi, có thể phơi khô hoặc sấy khô để bảo quản và dùng dần.

Thành phần hóa học

Cây sài đất có chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe, như flavonoid, cumarin, tanin, saponin, tinh dầu và các muối vô cơ. Các hoạt chất này có tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn, giảm đau, làm mát, lợi tiểu, thanh nhiệt, giải độc, bổ gan, an thần và kích thích tiêu hóa.

Tính vị và kinh lạc

Cây sài đất có vị đắng nhẹ, hơi mặn, tính mát, không độc. Cây vào hai kinh can và phế, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, kháng viêm, giảm đau.

Công dụng và cách dùng

Theo kinh nghiệm dân gian, cây sài đất có thể dùng để chữa nhiều bệnh, như:

• Viêm, sưng tấy ngoài da (vết sưng đau chưa mưng mủ): Dùng cây tươi giã nát đắp lên chỗ bị viêm, sưng. Làm mỗi ngày hai lần, liên tục trong ba ngày sẽ thấy giảm đau, giảm sưng. Ngoài ra, có thể dùng lá cây đun nước uống, liều dùng 10-15g/ngày.
• Viêm amidan, viêm phế quản, ho gà, ho ra máu: Dùng 20-25g cây khô đun với ba bát nước, đun cạn còn một bát, uống trong ngày. Có thể thêm mật ong hoặc đường phèn để tăng hương vị và hiệu quả.
• Viêm vú, rôm sảy, mụn nhọt: Dùng cây tươi giã nát đắp lên vú hoặc chỗ bị rôm sảy, mụn nhọt. Làm mỗi ngày hai lần, liên tục trong ba ngày sẽ thấy vết thương lành nhanh, giảm nhiễm trùng.
• Viêm gan, xơ gan, men gan cao: Dùng 10g cây sài đất khô, 5g kim ngân hoa, 10g nhân trần đun nước uống hàng ngày. Cây sài đất có tác dụng bổ gan, giải độc, giảm viêm, kim ngân hoa có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, nhân trần có tác dụng an thần, bình can.
• Viêm bàng quang, tiểu buốt, tiểu ra máu: Dùng 20g cây sài đất khô đun nước uống hàng ngày. Cây sài đất có tác dụng lợi tiểu, kháng khuẩn, giảm viêm, giảm đau.

Lưu ý khi sử dụng

Cây sài đất là một loài cây an toàn, không có độc, có thể dùng lâu dài. Tuy nhiên, cần lưu ý một số điều sau khi sử dụng:

• Không nên dùng cây sài đất cho phụ nữ có thai và cho con bú, vì cây có thể gây co tử cung và ảnh hưởng đến sữa mẹ.
• Không nên dùng cây sài đất cho người bị tiêu chảy, đầy hơi, khó tiêu, vì cây có thể kích thích tiêu hóa và làm tăng triệu chứng.
• Không nên dùng cây sài đất cùng với các thuốc kháng đông máu, vì cây có thể làm giảm hiệu quả của thuốc.
• Không nên dùng cây sài đất quá liều, vì cây có thể gây kích ứng dạ dày, nôn mửa, đau bụng.

Cây sài đất là một loài cây quý, có nhiều công dụng trong y học. Tuy nhiên, cần biết cách sử dụng đúng cách và hợp lý để đạt được hiệu quả tốt nhất. Nếu có thắc mắc hoặc bất kỳ vấn đề gì, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi dùng cây sài đất. Chúc bạn sức khỏe và thành công!