Cây lạc tiên – Vị thuốc quý giúp ngủ ngon, an thần

Cây lạc tiên là một loại cây thuốc nam có nhiều công dụng trong việc điều trị các bệnh liên quan đến thần kinh, tim mạch, tiêu hóa, và nhiệt độ cơ thể. Cây lạc tiên còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như nhãn lồng, chùm bao, hoa đào tiên, hoa đào ngọc… Cây lạc tiên có tên khoa học là Herba Passiflorae, thuộc họ Passifloraceae. Cây lạc tiên có nguồn gốc từ Châu Mỹ, nhưng hiện nay đã được trồng và phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới.

Đặc điểm hình thái của cây lạc tiên

Cây lạc tiên là một loại cây dây leo, có thể cao từ 3 đến 10 mét. Thân cây mềm, màu xanh, có nhiều lông mịn. Lá cây hình trứng, mép lá nguyên hoặc có răng cưa, mặt trên lá màu xanh đậm, mặt dưới lá màu xanh nhạt, có cuống dài từ 2 đến 5 cm. Hoa cây lạc tiên có màu trắng hoặc hồng nhạt, có nhiều nhị và bao phấn màu tím, có đường kính từ 5 đến 10 cm. Quả cây lạc tiên hình trứng, màu vàng khi chín, có đường kính từ 4 đến 6 cm. Bên trong quả có nhiều hạt nhỏ, màu đen, bọc trong một lớp thịt màu trắng, có vị ngọt.

Thành phần hoá học và tác dụng của cây lạc tiên

Cây lạc tiên có chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe, như alcaloid, flavonoid, saponin, acid amin, vitamin C, carotenoid, và các khoáng chất như canxi, magiê, kali, sắt… Các bộ phận của cây lạc tiên đều có thể dùng làm thuốc, nhưng phần dùng nhiều nhất là lá và quả.

Cây lạc tiên có tác dụng an thần, giúp ngủ ngon, giảm căng thẳng, lo âu, trầm cảm, hồi hộp, đau đầu, chóng mặt… Cây lạc tiên còn có tác dụng giảm đau, kháng viêm, kháng khuẩn, làm mát gan, giải nhiệt, thanh nhiệt, lợi tiểu, tiêu viêm, hoạt huyết, giảm huyết áp, tăng cường tuần hoàn máu, bảo vệ tim mạch, điều hòa kinh nguyệt, trị đau bụng kinh, chống oxy hóa, tăng cường miễn dịch, chống ung thư…

Cách dùng và liều lượng của cây lạc tiên

Cây lạc tiên có thể dùng dưới nhiều hình thức khác nhau, như nấu nước uống, sắc thuốc, phơi khô, làm trà, ăn quả tươi, chế biến thành mứt, nước ép, sinh tố… Tùy theo mục đích và tình trạng sức khỏe của mỗi người mà có cách dùng và liều lượng khác nhau. Tuy nhiên, một số nguyên tắc chung khi dùng cây lạc tiên là:

• Nên dùng cây lạc tiên vào buổi tối, trước khi đi ngủ, để có hiệu quả an thần và giúp ngủ ngon nhất.
• Nên dùng cây lạc tiên liên tục từ 2 đến 4 tuần, để có kết quả điều trị bền vững và tránh tình trạng tái phát.
• Nên dùng cây lạc tiên theo sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ, để tránh dùng quá liều, gây ra các tác dụng phụ như buồn nôn, chóng mặt, đau bụng, tiêu chảy, dị ứng…
• Nên dùng cây lạc tiên kết hợp với các loại thuốc nam khác có tác dụng tương tự hoặc bổ trợ, để tăng hiệu quả điều trị. Một số loại thuốc nam có thể dùng chung với cây lạc tiên là: tâm sen, hoa sen, lá vông, bạch truật, thì là, đinh hương, hoàng cầm, bạch chỉ, đương quy, bạch thược…

Dưới đây là một số cách dùng cụ thể và liều lượng của cây lạc tiên cho từng bệnh:

• Điều trị mất ngủ, suy nhược thần kinh: Dùng 30-40g lá lạc tiên khô, rửa sạch, cho vào bình nước sôi khoảng 1 lít, ủ nóng trong 15 phút, rồi uống dần trong ngày, chia làm 3-4 lần. Nên uống trước khi đi ngủ khoảng 30 phút. Có thể dùng thêm 3-4g tâm sen để tăng hiệu quả an thần.
• Điều trị đau bụng kinh, hành kinh sớm: Dùng 15-20g lá lạc tiên khô, sắc với 500ml nước, đun sôi và duy trì lửa nhỏ trong 15 phút, rồi để nguội, chia làm 2-3 lần uống trong ngày. Nên uống vào những ngày gần kinh nguyệt hoặc khi có triệu chứng đau bụng kinh.
• Điều trị ho, đau họng, viêm họng: Dùng 10-15g lá lạc tiên tươi, rửa sạch, nghiền nhuyễn,